İSTANBUL Kültür Üniversitesi (İKBU) Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ender Demir, Kıdem Tazminatı Fonu'nun kurulmasıyla işçilerin kıdem tazminatlarını işverenden değil fondan talep edebileceklerini ayrıca kendi isteğiyle istifa eden işçinin de tazminat alacağını söyledi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Kıdem Tazminatı Fonu için çalışmalarına devam ediyor. Çalışmalar devam ederken hem işçi hem de işveren sendikaları Kıdem Tazminatı Fonu düzenlemesine destek vermiyor. Sendikalar işçinin hak kaybına uğrayacağı görüşünü savunuyor. Bunun içinde farklı şehirlerde bir araya gelen sendikalar çeşitli eylemler düzenlendi. İstanbul Kültür Üniversitesi (İKBU) Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ender Demir Kıdem Tazminatı Fonu ile ilgili merak edilenler hakkında bilgi verdi. Fonun 1954 yılından itibaren tartışılmaya başlandığını bu tartışmalar ışığında ilk somut adımın 2002 yılında dokuz kişilik öğretim üyesinden oluşan bilim kurulu tarafından bir taslak hazırlanmak suretiyle atıldığını belirten Demir, "2003 tarihli İş Kanununun geçici 6'ncı maddesinde Kıdem Tazminatı Fonu'nun kurulacağı ifade edilmiştir. Ancak geçen 14 yıllık süre zarfında Kıdem Tazminatı Fonu bir türlü kurulamamıştır. Kıdem Tazminatı Fonu'na ilişkin taslağın yasalaşması halinde ise, işçiler adına bir fon oluşturulacak, işveren çalıştırdığı her işçi için bu fona belirlenen oranda prim ödemesi yapacaktır. Koşulların oluşması durumunda işçi, söz konusu fondan kıdem tazminatını alabilecektir" dedi.
"İŞVEREN İFLAS ETTİĞİNDE DE İŞÇİ TAZMİNAT ALABİLECEK"
Kıdem tazminatına hak kazanan işçilerin bu haklarını işverene başvurmaksızın doğrudan fondan talep edebileceklerini aktaran Demir, "Özellikle işverenin iflas ettiği durumlar bakımından, bu düzenleme büyük önem arz etmektedir. Gerçekten de mevcut durumda işverenin iflası halinde işçilerin kıdem tazminatına kavuşmaları pek mümkün olamamaktadır. Mevcut düzenlemeye göre, haklı bir sebep olmaksızın (şehir dışına taşınma, iş değişikliği gibi sebeplerle) işinden ayrılan işçiler kıdem tazminatına hak kazanamazlar. Bu hallerde işyerinden ayrılan bu işçiler, kıdemlerini yitirmekteydi" diye konuştu.
"FONUN KURULMASIYLA İŞVEREN İŞÇİYE KARŞI DOĞRUDAN SORUMLU OLMAYACAK"
Fona duyulan güvenin zayıf olması , geçmiş dönemlerde devlet eliyle kurulan bazı fonlarda yaşanan sorunlar, Kıdem Tazminatı Fonu'na duyulan güveni azatlığını dile getiren Demir, "Mevcut düzenlemeye göre koşulların varlığı halinde kıdem tazminatı ödemekle yükümlü olan işverenler, fonun kurulmasıyla birlikte bu tazminat bakımından işçiye karşı doğrudan sorumlu olmayacaklardır. Böylelikle iş ilişkisinin devamlılığı açısından kıdem tazminatı ödeme caydırıcılığı, işveren bakımından ortadan kalkmaktadır. Diğer bir deyişle, işveren eskiye nazaran daha az düşünerek, işçinin iş sözleşmesini kolayca feshedebilecektir. Fonda kıdem tazminatına hak kazanmak için aranan asgari prim ödeme süresinin uzun olması nedeniyle kısa süreli (2 yıl,5 yıl gibi) bir çalışması olan bir işçinin, haklı nedenle işten ayrılması durumunda dahi, daha sonra herhangi bir işte çalışmaması durumunda kıdem tazminatı alma hakkı doğmayacaktır" ifadelerini kullandı.
Kıdem tazminatını için fona prim ödemekle yükümlü tutulan işverenlerin, kadın işçinin evlenmesi veya askerlik gibi beklenmeyen hallerde, ani ödemeler yapmaktan kurtulacağını bildiren Demir, böylelikle işverenlerin geleceğe dair planlarını daha sağlıklı bir şekilde yapabileceklerini belirtti.
"İŞVEREN ZAMANINDA FONA PRİM ÖDEMESİ YAPMAZSA CEZAİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ OLACAK"
Kıdem Tazminatı Fonu prim oranının taslak çalışmalarda henüz netleşmeyen ve üzerinde uzun süre tartışılacağı öngörülen hususlardan biri olduğunu söyleyen Yrd. Doç. Dr. Demir, "İşverenlerin Kıdem Tazminatı Fonu için ödeyecekleri prim oranları. Çalıştırdıkları her işçi için prim ödemekle yükümlü olan işverenler, bu oranın yüksek tutulmasından endişeli.Mevcut düzenlemeye göre haklı bir neden veya kanunda sayılan hallerden biri olmaksızın işinden ayrılan işçiye, işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Fona ilişkin taslak çalışmalara göre, kıdem tazminatına hak kazananları, süresi içinde fona bildirmemesi sonucu fonun fazladan yapacağı ödemeler ve masraflar karşılığı işveren tarafından ödenir. Henüz açık bir düzenleme bulunmamakla birlikte, fona zamanında prim ödemesi yapmayan işveren, gecikme faizi ve idari para cezaları ile karşı karşıya gelebilir" şeklinde konuştu.
"İSTİFA EDEN İŞÇİ TAZMİNAT ALABİLECEK"
Taslak çalışmalarına göre, kıdem tazminatına hak kazanılabilmesi için temelde üç koşul arandığını aktaran Yrd. Doç. Dr. Demir, "İşçinin emekliliğe hak kazanması, İşçinin ölmesi ( bu durumda mirasçılarına ödeme yapılacak), fonda işçi adına belirli bir süre prim ödenmiş olması (10, 15 yıl gibi). Bu kapsamda fonda adına belirli bir süre prim ödenen işçi, haklı bir neden olmaksızın istifa etmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanabilecektir. Bunların yanı sıra basına yansıyan haberlerden anlaşılacağı üzere, kadın işçinin evlenmesi, askerlik veya konut satın alınması gibi bazı özel hallerde de kıdem tazminatına hak kazanılabilecektir" diyerek sözlerini noktaladı.